Γράφει ο Τάκης Μίχας
Στις ΗΠΑ η συντριπτική πλειοψηφία των μεγάλων οικονομολόγων (Κρούγκμαν, Φελνσταιν, Τζόνσον, Χεκμαν, Φρίντμαν, Αροου) πίστευαν ότι τόσο η δημιουργία της ευρωζώνης όσο και η συμμετοχή της Ελλάδας σε αυτή, ήσαν προβληματικά φαινόμενα: «Όταν πρωτοήρθα και εγώ στις ΗΠΑ πριν από 24 έτη πίστευα ότι η δυσπιστία των Αμερικανών οικονομολόγων απέναντι στο ευρώ είχε ίσως σχέση με το γεγονός ότι απειλείτο η πρωτοκαθεδρία του δολαρίου. Σήμερα αναγνωρίζω ότι έχουν απόλυτο δίκιο. Η Ευρώπη δεν πληρεί τις προϋποθέσεις της νομισματικής ενοποίησης»
Συνομιλητής μας είναι ο καθηγητής πολιτικής οικονομίας του Πανεπιστημίου του Ερβαιν της Καλιφόρνιας Στέργιος Σκαπέρδας. Σε δημοσιεύσεις του σε ελληνικά και διεθνή ΜΜΕ ο καθ Σκαπέρδας έχεις αναδειχθεί σε έναν από τους πιο έντονους υπέρμαχους της αποχώρησης της χώρας από την ευρωζώνη: «Όσο η Ελλάδα παραμένει στην ευρωζώνη δεν υπάρχει φως στο τέλος του τούνελ. Η ‘εσωτερική υποτίμηση’ που επιχειρείται δεν δούλεψε πουθενά. Η απουσία ρευστότητας οδηγεί σε αύξηση της ανεργίας και σε περαιτέρω συρρίκνωση της οικονομίας. Οι χώρες που κατάφερα να βγουν από τέτοια κρίση είχαν το νόμισμα τους.»
Για τον συνομιλητή μας η μόνη λύση είναι η κήρυξη στάσης πληρωμών και η επάνοδος στην δραχμή. Μόνο αυτό το μέτρο μπορεί να οδηγήσει άμεσα σε αύξηση της ρευστότητας και βελτίωση της ανταγωνιστικότητας-η οποία επιδεινώθηκε κατά 30% μετά την ένταξη της Ελλάδας στην ευρωζώνη.
Η επάνοδος στην δραχμή σύμφωνα με τον καθ. Σκαπέρδα θα οδηγήσει σε τόνωση της παραγωγικής δραστηριότητας και αύξηση των εξαγωγών. Όμως δεν ισχύει ότι από την άλλη πλευρά θα αυξηθούν οι τιμές των εισαγωγών και ιδιαίτερα της ενέργειας; «Πράγματι. Ας αγοράζουν λοιπόν οι Έλληνες λιγότερες Πόρσε Καγιέν και ας παίρνουν μικρότερα αυτοκίνητα η μέσα μαζικής συγκοινωνίας.»
Η επανεισαγωγή της δραχμής θα επαναφέρει την χώρα στην πραγματικότητα: «Η δραχμή θα λειτουργεί ως σήμα που θα κατευθύνει τις επιλογές μας προς κάτι που είναι βιώσιμο. Οι τιμές θα αντανακλούν τις πραγματικές δυνατότητες της χώρας»
Όμως αν η Ελλάδα κηρύξει στάση πληρωμών τότε δεν θα καταρρεύσει και το τελευταίο ίχνος εμπιστοσύνης που τρέφουν οι Έλληνες προς τους πολιτικούς; Πως μπορείς να περιμένεις ότι αύριο θα αγοράσουν κρατικά ομολόγα από ένα κράτος που γνωρίζουν ότι ίσως δεν θα τους ξεπληρώσει, ζητάμε να μάθουμε. «Μα η στάση πληρωμών ήδη έχει αρχίσει. Η κυβέρνηση χρωστάει σε πολλές κατασκευαστικές εταιρείες και δεν δείχνει καμιά διάθεση να πληρώσει.»
Στη συνέχεια ρωτάμε το συνομιλητή μας πως θα επηρεάσει μια στάση πληρωμών την μελλοντική πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας. «Κοιτάξτε οι πτωχεύσεις είναι ένα δομικό στοιχείο της αγοράς. Η ύπαρξη της δυνατότητας πτώχευσης δίνει κίνητρα στον δανειστή να προσέχει που δίνει τα χρήματα του. Αν αφαιρέσεις αυτή την δυνατότητα από το σύστημα τότε οδηγείσαι σε μεγάλα προβλήματα όπως συνέβη με την κρίση στην Αμερική το 2008-οπους κανείς δεν εξέταζε την πιστοληπτική ικανότητα των αποδεκτών των δανείων. Κάτι ανάλογο συνέβη και με την Ελλάδα. Οι ευρωπαϊκές τράπεζες έπρεπε να προσέξουν που έδιναν τα χρήματα τους.».
Όσον αφορά την επάνοδο στις αγορές αυτό εξαρτάται από το μέγεθος του χρέους, από τις νομικές διαδικασίες και από τις προοπτικές της χώρας που έχει το πρόβλημα. Στην περίπτωση της Ρωσίας η επιστροφή ήταν γρήγορη ενώ στην περίπτωση της Αργεντινής καθυστερεί. «Από την άλλη πλευρά» συμπληρώνει ο συνομιλητής μας «δεν θεωρώ κατ ανάγκη καλό την επάνοδο της Ελλάδας στις διεθνείς αγορές. Ας καλύψει τις ανάγκες που θα προκύψουν από εσωτερικό δανεισμό όπως έκανε πριν από την ένταξη στο ευρώ».
Ζητήσαμε από τον συνομιλητή μας να κάνει μια εκτίμηση σχετικά με το μέγεθος της ζημιάς που θα υποστούν οι πολίτες στην περίπτωση που είτε παραμείνουν στο σημερινό πρόγραμμα είτε φύγουν από την ευρωζώνη.
«Με το σημερινό πρόγραμμα υπάρχει μια δυσανάλογη κατανομή ζημιών. Το 20% των ανέργων χάνουν το σύνολο σχεδόν του εισοδήματος τους και το υπόλοιπο 80% θα χάσουν 10%-με 15% ακόμα. Με την έξοδο από το ευρώ και αν συνυπολογισθεί η ραγδαία βελτίωση της απασχόλησης δεν πιστεύω ότι η ζημιά θα είναι μεγαλύτερη.»
Πολλοί ισχυρίζονται ότι η Ελλάδα δεν έχει τίποτα να εξάγει και κατά συνέπεια δεν πρόκειται να ωφεληθεί από την επιστροφή στην δραχμή: «Αυτό είναι τεράστιο λάθος» μας απαντάει «διότι δεν λαμβάνουν υπ’ όψη τους την δυναμική των αγορών. Μετά την έξοδο και την αλλαγή στις σχετικές τιμές θα δημιουργηθούν τελείως νέα κίνητρα και ευκαιρίες».
Άλλοι πάλι υποστηρίζουν ότι μπορεί μεν η ένταξη στο ευρώ να ήταν λάθος όμως σήμερα δεν υπάρχει άλλη επιλογή. Είναι σαν ένας κακός γάμος όπου όμως το ζευγάρι είναι αναγκασμένο να εξακολουθεί να συμβιώνει για χάρη των παιδιών. Όμως ο συνομιλητής μας δεν συμφωνεί με αυτή την παρομοίωση: «Θα έλεγα αντίθετα ότι πρόκειται για ένα γάμο που κάνει ιδιαίτερα κακό στα παιδιά μας καταδικάζοντας τα στην ανεργία η στην μετανάστευση».
Καταλήγοντας ρωτήσαμε τον καθ. Σκαπέρδα γιατί δεν υπάρχουν Έλληνες συνάδελφοι του να υποστηρίζουν ανάλογες απόψεις-που για πολλούς ξένους οικονομολόγους θεωρούνται περίπου αυτονόητες: «Ίσως γιατί έχουν ένα συναισθηματικό δέσιμο με τη Ευρώπη, τους αρέσει να θεωρούνται Ευρωπαίοι, να επισκέπτονται το Βερολίνο ή το Παρίσι και να έχουν ένα ευρωπαϊκό νόμισμα. Ίσως πάλι η στάση τους να οφείλεται στο ότι αυτοί οι ίδιοι δεν αντιμετωπίζουν τόσο έντονα το φάσμα της ανεργίας.»
ΠΗΓΗ
 |
| Στέργιος Σκαπέρδας, Καθηγητής Οικονομικών Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας Irvine |
Στις ΗΠΑ η συντριπτική πλειοψηφία των μεγάλων οικονομολόγων (Κρούγκμαν, Φελνσταιν, Τζόνσον, Χεκμαν, Φρίντμαν, Αροου) πίστευαν ότι τόσο η δημιουργία της ευρωζώνης όσο και η συμμετοχή της Ελλάδας σε αυτή, ήσαν προβληματικά φαινόμενα: «Όταν πρωτοήρθα και εγώ στις ΗΠΑ πριν από 24 έτη πίστευα ότι η δυσπιστία των Αμερικανών οικονομολόγων απέναντι στο ευρώ είχε ίσως σχέση με το γεγονός ότι απειλείτο η πρωτοκαθεδρία του δολαρίου. Σήμερα αναγνωρίζω ότι έχουν απόλυτο δίκιο. Η Ευρώπη δεν πληρεί τις προϋποθέσεις της νομισματικής ενοποίησης»
Συνομιλητής μας είναι ο καθηγητής πολιτικής οικονομίας του Πανεπιστημίου του Ερβαιν της Καλιφόρνιας Στέργιος Σκαπέρδας. Σε δημοσιεύσεις του σε ελληνικά και διεθνή ΜΜΕ ο καθ Σκαπέρδας έχεις αναδειχθεί σε έναν από τους πιο έντονους υπέρμαχους της αποχώρησης της χώρας από την ευρωζώνη: «Όσο η Ελλάδα παραμένει στην ευρωζώνη δεν υπάρχει φως στο τέλος του τούνελ. Η ‘εσωτερική υποτίμηση’ που επιχειρείται δεν δούλεψε πουθενά. Η απουσία ρευστότητας οδηγεί σε αύξηση της ανεργίας και σε περαιτέρω συρρίκνωση της οικονομίας. Οι χώρες που κατάφερα να βγουν από τέτοια κρίση είχαν το νόμισμα τους.»
Για τον συνομιλητή μας η μόνη λύση είναι η κήρυξη στάσης πληρωμών και η επάνοδος στην δραχμή. Μόνο αυτό το μέτρο μπορεί να οδηγήσει άμεσα σε αύξηση της ρευστότητας και βελτίωση της ανταγωνιστικότητας-η οποία επιδεινώθηκε κατά 30% μετά την ένταξη της Ελλάδας στην ευρωζώνη.
Η επάνοδος στην δραχμή σύμφωνα με τον καθ. Σκαπέρδα θα οδηγήσει σε τόνωση της παραγωγικής δραστηριότητας και αύξηση των εξαγωγών. Όμως δεν ισχύει ότι από την άλλη πλευρά θα αυξηθούν οι τιμές των εισαγωγών και ιδιαίτερα της ενέργειας; «Πράγματι. Ας αγοράζουν λοιπόν οι Έλληνες λιγότερες Πόρσε Καγιέν και ας παίρνουν μικρότερα αυτοκίνητα η μέσα μαζικής συγκοινωνίας.»
Η επανεισαγωγή της δραχμής θα επαναφέρει την χώρα στην πραγματικότητα: «Η δραχμή θα λειτουργεί ως σήμα που θα κατευθύνει τις επιλογές μας προς κάτι που είναι βιώσιμο. Οι τιμές θα αντανακλούν τις πραγματικές δυνατότητες της χώρας»
Όμως αν η Ελλάδα κηρύξει στάση πληρωμών τότε δεν θα καταρρεύσει και το τελευταίο ίχνος εμπιστοσύνης που τρέφουν οι Έλληνες προς τους πολιτικούς; Πως μπορείς να περιμένεις ότι αύριο θα αγοράσουν κρατικά ομολόγα από ένα κράτος που γνωρίζουν ότι ίσως δεν θα τους ξεπληρώσει, ζητάμε να μάθουμε. «Μα η στάση πληρωμών ήδη έχει αρχίσει. Η κυβέρνηση χρωστάει σε πολλές κατασκευαστικές εταιρείες και δεν δείχνει καμιά διάθεση να πληρώσει.»
Στη συνέχεια ρωτάμε το συνομιλητή μας πως θα επηρεάσει μια στάση πληρωμών την μελλοντική πιστοληπτική ικανότητα της Ελλάδας. «Κοιτάξτε οι πτωχεύσεις είναι ένα δομικό στοιχείο της αγοράς. Η ύπαρξη της δυνατότητας πτώχευσης δίνει κίνητρα στον δανειστή να προσέχει που δίνει τα χρήματα του. Αν αφαιρέσεις αυτή την δυνατότητα από το σύστημα τότε οδηγείσαι σε μεγάλα προβλήματα όπως συνέβη με την κρίση στην Αμερική το 2008-οπους κανείς δεν εξέταζε την πιστοληπτική ικανότητα των αποδεκτών των δανείων. Κάτι ανάλογο συνέβη και με την Ελλάδα. Οι ευρωπαϊκές τράπεζες έπρεπε να προσέξουν που έδιναν τα χρήματα τους.».
Όσον αφορά την επάνοδο στις αγορές αυτό εξαρτάται από το μέγεθος του χρέους, από τις νομικές διαδικασίες και από τις προοπτικές της χώρας που έχει το πρόβλημα. Στην περίπτωση της Ρωσίας η επιστροφή ήταν γρήγορη ενώ στην περίπτωση της Αργεντινής καθυστερεί. «Από την άλλη πλευρά» συμπληρώνει ο συνομιλητής μας «δεν θεωρώ κατ ανάγκη καλό την επάνοδο της Ελλάδας στις διεθνείς αγορές. Ας καλύψει τις ανάγκες που θα προκύψουν από εσωτερικό δανεισμό όπως έκανε πριν από την ένταξη στο ευρώ».
Ζητήσαμε από τον συνομιλητή μας να κάνει μια εκτίμηση σχετικά με το μέγεθος της ζημιάς που θα υποστούν οι πολίτες στην περίπτωση που είτε παραμείνουν στο σημερινό πρόγραμμα είτε φύγουν από την ευρωζώνη.
«Με το σημερινό πρόγραμμα υπάρχει μια δυσανάλογη κατανομή ζημιών. Το 20% των ανέργων χάνουν το σύνολο σχεδόν του εισοδήματος τους και το υπόλοιπο 80% θα χάσουν 10%-με 15% ακόμα. Με την έξοδο από το ευρώ και αν συνυπολογισθεί η ραγδαία βελτίωση της απασχόλησης δεν πιστεύω ότι η ζημιά θα είναι μεγαλύτερη.»
Πολλοί ισχυρίζονται ότι η Ελλάδα δεν έχει τίποτα να εξάγει και κατά συνέπεια δεν πρόκειται να ωφεληθεί από την επιστροφή στην δραχμή: «Αυτό είναι τεράστιο λάθος» μας απαντάει «διότι δεν λαμβάνουν υπ’ όψη τους την δυναμική των αγορών. Μετά την έξοδο και την αλλαγή στις σχετικές τιμές θα δημιουργηθούν τελείως νέα κίνητρα και ευκαιρίες».
Άλλοι πάλι υποστηρίζουν ότι μπορεί μεν η ένταξη στο ευρώ να ήταν λάθος όμως σήμερα δεν υπάρχει άλλη επιλογή. Είναι σαν ένας κακός γάμος όπου όμως το ζευγάρι είναι αναγκασμένο να εξακολουθεί να συμβιώνει για χάρη των παιδιών. Όμως ο συνομιλητής μας δεν συμφωνεί με αυτή την παρομοίωση: «Θα έλεγα αντίθετα ότι πρόκειται για ένα γάμο που κάνει ιδιαίτερα κακό στα παιδιά μας καταδικάζοντας τα στην ανεργία η στην μετανάστευση».
Καταλήγοντας ρωτήσαμε τον καθ. Σκαπέρδα γιατί δεν υπάρχουν Έλληνες συνάδελφοι του να υποστηρίζουν ανάλογες απόψεις-που για πολλούς ξένους οικονομολόγους θεωρούνται περίπου αυτονόητες: «Ίσως γιατί έχουν ένα συναισθηματικό δέσιμο με τη Ευρώπη, τους αρέσει να θεωρούνται Ευρωπαίοι, να επισκέπτονται το Βερολίνο ή το Παρίσι και να έχουν ένα ευρωπαϊκό νόμισμα. Ίσως πάλι η στάση τους να οφείλεται στο ότι αυτοί οι ίδιοι δεν αντιμετωπίζουν τόσο έντονα το φάσμα της ανεργίας.»
ΠΗΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου